Koniec wakacji...a więc trochę o kształceniu.

 

Do kształcenia podchodzimy dzisiaj przede wszystkim w sposób biznesowy, postrzegając naukę w szkole, studia jako inwestycję, która musi być ekonomicznie opłacalna, by miała jakikolwiek sens, a nauczycieli, profesorów i wykładowców traktuje się niczym usługodawców. Dzisiejszy uczeń, student to po prostu klient, który sięga po wykształcenie w określonym celu. Wedle dominującego dziś przekonania to wykształcenie powinno mu zapewnić przede wszystkim wysokie dochody, a ewentualnie dodane do tego setki szkoleń miękkich z oprawionymi w ramki CERTYFIKATAMI uczynić z niego efektywnego, skutecznego, zmotywowanego, optymistycznego, nigdy niezmęczonego człowieka sukcesu.  Żyjemy w epoce kultu nieustannego rozwoju, mierzonego raczej liczbą dyplomów i stale rosnącymi zarobkami niż liczbą czytanych książek czy częstotliwością uczestnictwa w kulturze i umówmy się, że nie chodzi o lekturę książek autorstwa trzecioligowych celebrytów ani wizytę w sieciowym multipleksie na filmie animowanym. Upowszechnienie się tego rynkowego podejścia do rozwoju i edukacji skutkuje tym, że aktywności ludzkie przez wieki postrzegane jako szlachetne (poszukiwanie prawdy i spełnienia w sztuce, nauce czy filozofii) coraz częściej uznawane są za bezużyteczne, pozbawione sensu czy wręcz podejrzane, ponieważ nie są zorientowane na zysk materialny. Powiedzmy sobie szczerze, że skądinnąd piękna idea doskonalenia się przez całe życie została zmonetyzowana, wypaczona i narzucona szerokim masom jako produkt komercyjny. Zapewne  dlatego przykłada się też taką wagę do wszelkich rankingów. Ogromną popularnością cieszą się rankingi szkół, uczelni ale i te typu: "Po jakich studiach będziesz zarabiał najwięcej? ". Dominująca dziś narracja o wykształceniu to ta skupiająca się na jego korelacji z finansowym sukcesem lub porażką. Tymczasem, jak pisze profesor Szahaj, " uniwersytet jest po nic" – i w tym właśnie tkwi jego siła. Uniwersytet / każda inna uczelnia czy szkoła / nie powinien przeistaczać się w korporację ani fabrykę, bo zdradzi wówczas swe posłannictwo, które polega na poszukiwaniu prawdy i kształceniu przyzwoitych ludzi o szerokich horyzontach intelektualnych. Racja rynku niestety bywa zabójczynią jakości. Zaś umasowienie kształcenia niewiele ma wspólnego z faktycznym rozkwitem kompetencji. Zbyt duży wpływ biznesu na życie intelektualne, widzenie wszystkiego przez pryzmat ekonomii jest destrukcyjne również dlatego, że może hamować rozwój i potencjał prawdziwie wolnej myśli...